Study from Home

प्राचीन भारतातील धार्मिक प्रवाह – बौद्ध धर्म

 बौद्ध धर्म :  गौतम बुद्ध (इ.स.पू. ५६३ ते इ.स.पू. ४८३)                        बौद्ध धर्माचा प्रसार भारत आणि भारताबाहेरील अनेक देशांमध्ये झाला. गौतम बुद्ध हे बौद्ध धर्माचे संस्थापक होते. गौतम बुद्धांचा जन्म नेपाळमधील लुंबिनी वनात झाला. त्यांच्या पित्याचे नाव होते शुद्धोदन आणि आईचे नाव होते मायादेवी. गौतम बुद्धांचे … Read more

ऊर्जेची विविध रूपे

                   कार्य करण्याच्या क्षमतेला ऊर्जा (energy) म्हणतात. ऊर्जची रूपे (Forms of energy) यांत्रिकऊर्जा (Mechanical energy)                   वस्तूच्या विशिष्ट स्थितीमुळे किंवा स्थानामुळे पदार्थात किंवा वस्तूत साठवल्या गेलेल्या ऊर्जेला स्थितिज ऊर्जा म्हणतात. गतीमुळे प्राप्त झालेल्या ऊर्जेला गतिज ऊर्जा असे म्हणतात. यांत्रिक कार्य करण्यासाठी वापरल्या … Read more

कार्य आणि ऊर्जा

                    दैनंदिन जीवनात आपण उचलणे, ओढणे, फेकणे,मारणे अशी अनेक प्रकारची कामे करत असतो. ही कामे करत असताना वस्तूची हालचाल होत असते. उदाहरणार्थ लाकूड उचलणे, चाक ओढणे,चेंडू फेकणे,  बाण मारणे इत्यादी. कार्य (Work)                     जेव्हा बल लावून एखाद्या वस्तूचे … Read more

भौतिक बदल व रासायनिक बदल

                                          झाडावरून फळ खाली पडणे, लोखंड गंजणे, पाऊस पडणे, विजेचा दिवा लावणे, भाजी चिरणे यांचे दोन गटांत वर्गीकरण करताना तुम्ही कोणत्या बाबी विचारात घ्याल ?  या  बदलांमध्ये कोणते बदल हे आपोआप किंवा नैसर्गिकरीत्या घडून आले आहेत? … Read more

प्राचीन भारतातील धार्मिक प्रवाह – जैन धर्म

                       वेदकाळाच्या शेवटी यज्ञविधींमधील बारीकसारीक तपशीलांचे नको एवढे महत्त्व वाढले. त्यांचे ज्ञान फक्त पुरोहित वर्गालाच होते. इतरांना ते मिळवण्याची मोकळीक नव्हती . वर्णव्यवस्थेचे निर्बंध अत्यंत कडक होत राहिले. माणसाच्या कर्तृत्वापेक्षा त्याचा जन्म कोणत्या वर्णात झाला, यावर त्याचे समाजातील स्थान ठरू लागले. त्यामुळेच उपनिषदांच्या काळापासून धर्माचा … Read more

बल आणि बलाचे प्रकार

                      कोणतीही वस्तू आपणहून जागा बदलत नाही. वस्तू हलवण्यासाठी बलाची आवश्यकता असते. गतिमान वस्तूची दिशा  बदलण्यासाठी, तिला थांबवण्यासाठी बलाचा वापर होतो. वस्तूचा आकार बदलण्यासाठी बलाची आवश्यकता असते. कोणतीही क्रिया करण्यासाठी वस्तूवर जोर लावण्याची आवश्यकता असते. वस्तूवर कोणत्याही प्रकारे ओढणे व ढकलण्यासाठी लावलेल्या जोरास बल म्हणतात. … Read more