भाषाभ्यास – नऊ प्रकारचे रस उदाहरणसह
१ ) शृंगार रस
– “दिवा जळे मम व्यथा घेउनी
असशिल जागी तूही शयनी
पराग मिटल्या अनुरागाचे
उसाशांत वेचुनी गुंफुनी”
२ ) करुण रस
– “जोवरती हे जीर्ण झोपडे अपुले
दैवाने नाही पडले
तोवरती तू झोप घेत जा बाळा
काळजी पुढे देवाला”
३ ) वीर रस
– “लाडका बाळ एकुलता फाशीची शिक्षा होता
कवटाळुनि त्याला माता।
अति आक्रोशें, रडते केविलवाणी
भेटेन नऊ महिन्यांनी”
४ ) बीभत्स रस
– ही बोटे चघळत काय बसले हे राम रे लाळ ही
….शी! शी! तोंड अती अमंगळ असे
आधीचं हे शेंबडे
आणि काजळ ओघळे वरूनि हे.
त्यातूनि ही हे रडे।
5 ) हास्यरस
– आम्ही कोण म्हणूनी काय पुसता,
दाताड वेंगाडूनी
फोटो मासिक, पुस्तकांत न तुम्ही
का आमुचा पाहिला ?
6 ) अद्भूत रस
– “असावा सुंदर चॉकलेटचा बंगला
चॉकलेटच्या बंगल्याला टॉफीचं दार
पेपरमिंटच्या अंगणात फुलं लाल लाल”
7 ) भयानकरस
– “ओढ्यांत भालु ओरडती
वाऱ्यात भुते बडबडती
डोहात सावल्या पडती”
8 ) रौद्र रस
– “पाड सिंहासने दृष्ट ही पालथी ओढ
हत्तीवरूनि मत्त नृप खालती
मुकुट रंकास दे करटि भूपात्रती
झाड खटखट तुझे खड्ग क्षुद्रां
धडधड फोड तट, रूद्र। ये चहुकडे।”
9 ) शांत रस
– “जे खळांची व्यंकटी सांडो
तया सत्कर्मी रती वाढो
भूतां परस्परे जडो। मैत्र जीवांचे”
Sumit Shelke